W przeszłości wykorzystywano fakt powszechności zaburzeń psychicznych wśród gejów, jako dowodu na patologię homoseksualności. Badania były wtedy przeprowadzane na osobach będących leczonymi ambulatoryjnie, bądź osadzonymi w więzieniach. Logiczne wydaje się, więc, że na takiej grupie badawczej nie można było uzyskać reprezentatywnych wyników. Mylono zasadę przyczyny i skutku, gdyż depresja i próby samobójcze wśród osób LGBT+ są efektem dyskryminacji i życia w opresyjnym społeczeństwie. Obecnie w psychologii skupiamy się na poszukiwaniu czynników wspierających, które mogą zapobiegać powstawaniu zaburzeń nastroju u gejów, lesbijek, osób biseksualnych i transpłciowych.
Zaburzenia nastroju w społeczności osób nieheteroseksualnych
Badanie MIDUS (National Survey of Midlife Development in the United States) wykazało, że mężczyźni homoseksualni i biseksualni statystycznie częściej cierpią na zaburzenia nastroju (17,9% w stosunku do 3,8% u heteroseksualistów), dużą depresję (31% do 10,2%), a u kobiet homoseksualnych i biseksualnych rozpowszechnienie w badanej grupie zespołu lęku uogólnionego wynosiło 14,7% w stosunku do 3,8% u kobiet heteroseksualnych (Cochran i in., 2003). Nowsze, również amerykańskie badanie przeprowadzone przez NESARC (National Epidemologic Survey on Alcoholand Related Conditions) dostarczyło licznych wniosków wskazujących na to, że wśród osób nieheteroseksualnych występuje większe rozpowszechnienie chorób psychicznych niż wśród osób heteroseksualnych (Bostwick i in., 2010). 42,3% gejów i 44,4% lesbijek oraz 58,7% kobiet biseksualnych i 36,9% mężczyzn biseksualnych przeszło w swoim życiu zaburzenie nastroju, podczas gdy wśród osób heteroseksualnych takie doświadczenie miało zaledwie 19,8% mężczyzn i 30,5% kobiet.
Myśli i tendencje samobójcze wśród młodzieży LGBT+
Niestety bardzo powszechnym zjawiskiem w społeczności osób LGBT+ są samobójstwa. Analiza danych z NTDS (National Transgender Discrimination Survey) Amerykańskiej Fundacji Zapobiegania Samobójstwom i Williams Institute z 2012 roku wykazała, że 41% osób transseksualnych próbowało popełnić samobójstwo. W Nowej Zelandii przeprowadzono podłużne badania kohortowe osób z mniejszości seksualnych. W wieku 21. lat zbadano 1007 z nich pod kątem wystąpienia myśli samobójczych i prób samobójczych. Myśli samobójcze wykazało 67,9% osób nieheteronormatywnych w porównaniu do 28% osób heteronormatywnych, próbę samobójczą podjęło 32,1% osób LGBT+ i tylko 7,1% osób heteroseksualnych (Fergusson i in., 1998). Zrozumiałą konsekwencją życia w opresyjnym społeczeństwie jest zwiększona częstość zaburzeń psychicznych i prób samobójczych wśród osób należących do mniejszości seksualnych. Jednakże najnowsze badania pokazują, że wsparcie najbliższych może znacząco zmniejszać ryzyko pojawienia się tendencji suicydalnych- jest to szczególnie ważne w kontekście nastoletnich osób transpłciowych.
Czynniki społeczno-kulturowe powodujące powstawanie zaburzeń psychicznych u osób nieheteroseksualnych
Niebagatelny wpływ na zdrowie psychiczne osób LGBT+ ma wpływ przemoc doznawana ze strony większości społeczeństwa, jak i też mechanizmy psychologiczne z tym związane. Zinternalizowane uprzedzenia wobec siebie samych, ukrywanie się i oczekiwanie odrzucenia tworzą podwaliny dla stresu mniejszościowego- stresu, który jest charakterystyczny dla osób należących do mniejszości. Wiąże się on również z brakiem uregulowania sytuacji prawnej osób LGBT+, chociażby kwestii małżeństw, czy powiększania rodziny, jak i bardziej przyjaznej procedury prawnego uzgodnienia płci.
Raport Kampanii Przeciw Homofobii z 2016 roku donosi, że geje, lesbijki, osoby biseksualne i transpłciowe doznają przemocy (zarówno fizycznej, jak i psychicznej) częściej, niż osoby heteroseksualne. Według wyników badania były to aż 3 osoby na 10. Nie należy, więc, ignorować faktu, że społeczna opresja i homofobiczny nastrój implikują powstawanie problemów natury psychicznej u osób należących do grupy wykluczonej.
Wsparcie psychologiczne dla osób LGBT+
Bardzo istotne jest, aby osoby świadczące usługi z zakresu zdrowia psychicznego, były świadome problemów dotykających osoby LGBT+, ale i też otwarte na tę grupę Klientek i Klientów. W wielkich miastach funkcjonują specjalistyczne poradnie, które w swoim przekazie komunikują bezpośrednio swoje wsparcie dla osób nieheteroseksualnych, ale tak właściwie każda osoba po psychologii powinna być do tego odpowiednio przygotowana. W kontakcie z pacjentem/pacjentką LGBT+ nie należy zapominać o tym, że pomimo, że istnieją zagadnienia specyficzne dla tej grupy społecznej- osoby te mogą pojawić się w sprawie niezwiązanej ze swoją orientacją, tożsamością, czy dyskryminacją.
Artykuł przygotował psycholog, seksuolog Dominik Haak z Warszawy
